زیلو

تنوع محدود رنگ ها در زیلوبافی

 

انواع زیلو

1.  زیلو های آبی و سفید بیشتر در مساجد و سایر مکان های مذهبی استفاده می شوند.
2. زیلو های آبی و گلی که برای مصرف خانگی استفاده می شود که اصطلاحا به آن ها جوهری گفته می شود.
3. زیلو های نفتال که دارای رنگ های سبز و گلی هستند که مرغوب ترین در نوع خود به شمار می رود.

 

پیرامون واژه زیلو

آن گونه از خود واژه زیلو بر می آید و با توجه به برخی گفته ها واژه زیلو برگرفته از واژه “زیرو” است. یعنی چیزی که زیر پا قرار می گیرد، به اصطلاح فرش زیر پا. اما در لغت نامه هایی که مورد بررسی قرار گرفتند فقط به خود زیلو به عنوان زیرانداز اشاره شده است. به عنوان مثال در لغت نامه دهخدا  نوشته شده است “زیلو، پلاس و گلیم راگویند و آن را شطرنجی نیز خوانند.” اما آن چه بدیهی است تفاوت فاحش میان گلیم و زیلو است زیرا این دو از بُن ( مواد خام) با هم متفاوت اند. و شباهت آن ها تشکیل شدن شان از گره و گاهی ذهنی بافی آن ها است.

نمونه ای از زیلوهای میبد

تاریخچه زیلوبافی

از زمانی که کشاورزان به برداشت پنبه در زمین های کشاورزی روی آوردند. پس از آن عده ای به ریسیدن آن ها و استفاده از “نخ” روی آوردند.  این نخ ها که به قطر های گوناگون تولید می شود در بافت بسیاری که پارچه ها و زیرانداز ها به کار برده شد.

قدیمی ترین زیلویی که در حال حاضر در ایران موجود است  قطعه ای است که در مسجد جامع میبد قرار دارد. این زیرانداز در سال ۸۰۸ هجری قمری یعنی حدود ششصد سال پیش بافته شده است.  این بخش از صنایع دستی ایرانی نه تنها به عنوان یک هنر بلکه به عنوان یک صنعت که در سالیان گذشته صدها خانواده در میبد از آن امرار معاش می کردند، روزگاری رونق بسیار خوبی داشت که در سال های اخیر تعداد افرادی که هنوز به این هنر – صنعت اشتغال دارند از تعداد انگشتان دست نیز کمتر است.

استاد شریف زاده در کارگاه زیلوبافی- شهرستان میبد

زیلوبافی نشانه ساده زیستی و زندگی روستایی است و همیشه از زیبایی خاص خود برخوردار است. در کنار رنگ ها، این زیرانداز دست بافته، از نقوش ساده نیز بهره می برد. همه این سادگی ها دست به دست هم داده اند تا زیلو به عنوان مناسب ترین زیر انداز در مساجد و مکان های زیارتی باشد. زیرا سادگی آن با ساده زیستی بزرگان دین اسلام همخوانی دارد؛ و این فلسفه ی “زیبایی در سادگی” است که مساجد ایران را خاص و دیدنی می کند.

برگرفته شده از سایت کلوت برای ورود به سایت کلیک کنید